Wat betekent een vrijwaring (indemnification)? En hoe verschilt het van schadevergoeding?

Vrijwaring (of indemnity) komt voort uit het bredere juridische principe waarbij één partij financieel gecompenseerd wordt voor verliezen die zijn geleden door toedoen (of nalatigheid) van een andere partij.

In een contractuele context beschrijft een vrijwaringsclausule wanneer en hoe die compensatie plaatsvindt. Ze benoemt wie de vrijwarende partij is (degene die betaalt) en wie de gevrijwaarde partij is (degene die beschermd wordt), en stelt grenzen aan welke claims of schade onder de regeling vallen.

Dit lijkt op een schadevergoedings- of remediesclausule, die bepaalt hoe een partij wordt gecompenseerd als de andere partij het contract schendt. Toch is de toepassing verschillend:

Een remediesclausule treedt in werking bij wanprestatie tussen contractpartijen.
Een vrijwaringsclausule ziet op claims of verliezen van derden die ontstaan tijdens de samenwerking (zoals inbreuk op intellectuele eigendom, datalekken, of belastingproblemen).

Daarom komen beide clausules vaak als standaard (‘boilerplate’) voor in commerciële contracten.

Soorten vrijwaringen en hun beperkingen

Vrijwaringsclausules kunnen eenzijdig of wederkerig zijn. Ze bevatten vaak uitzonderingen (carve-outs), bijvoorbeeld wanneer schade is veroorzaakt door nalatigheid of opzet van de gevrijwaarde partij.

Om onbegrensde aansprakelijkheid te voorkomen, bevatten vrijwaringsclausules vaak:

• Caps (maximumbedragen voor vergoeding)
• Baskets (drempelbedragen voordat vergoeding ingaat)
• Voorwaarden en meldprocedures voor het indienen van claims
• De term “hold harmless” komt vaak voor, waarmee wordt bedoeld dat de gevrijwaarde partij volledig wordt beschermd tegen bepaalde claims.

Waarom is dit belangrijk? En wat betekent dit voor jouw contracten?

Vrijwaringsclausules zijn cruciale risicobeheersingsinstrumenten. Ze maken het mogelijk om financiële verantwoordelijkheid toe te wijzen op basis van controle, schuld of vermogen om risico’s te beheersen.

Zo zal een softwareleverancier vaak instemmen om een klant te vrijwaren tegen IP-claims van derden—omdat de leverancier de technische controle heeft om inbreuk te voorkomen.

Deze clausules komen vaak voor in dienstverleningsovereenkomsten, licentiecontracten, bouwcontracten en commerciële huurcontracten. Afhankelijk van hoe ze zijn opgesteld, kunnen ze bescherming bieden tegen contractbreuk, nalatigheid, letselschade, productfouten, boetes van toezichthouders en andere aansprakelijkheden.

Tools voor contractbeheer, zoals Docfield, kunnen al je contracten scannen en samenvatten in een tabelweergave welke overeenkomsten geen vrijwaringsclausule bevatten. Zo voorkom je dat jij of je organisatie onbewust risico loopt.